Edward I Długonogi, władca Anglii, starał się wyswatać swojego sześcioletniego syna Edwarda II z wnuczką zmarłego króla Szkocji – Małgorzatą (mającą wówczas 3 lata). Zawarł układ z ojcem Małgorzaty – królem Norwegii Erykiem II – stanowiący o małżeństwie dzieci (a także o unii personalnej łączącej Anglię Jakub I oraz wychowawca Karola George Villiers, książę Buckingham, w dzieciństwie nazywali go zdrobniale „Karolek” (Charlie). Karol I Stuart panował jako król Anglii, Szkocji i Jakub I – król Szkocji w latach 1567–1625 i król Anglii w latach 1603–1625. Syn Henryka Stuarta, lorda Darnleya, i Marii I Stuart, królowej Szkocji, córki króla Jakuba V Stuarta. Pierwszy król Anglii z dynastii Stuartów. Jego panowanie było początkiem unii personalnej Anglii ze Szkocją. Z Wikipedii, wolnej encyklopedii. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii United Kingdom of Great Britain and Ireland) – historyczne państwo, utworzone 1 stycznia 1801 roku poprzez połączenie Królestwa Wielkiej Brytanii (które samo powstało z połączenia Królestwa Szkocji i Królestwa Anglii w 1707 roku) oraz Królestwa I. Jakab ( 1566. június 19-én Edinburgh - ban, 1625. március 27-én halt meg a Theobalds House-ban) - Skócia királya ( VI. Jakab néven ) 1567-1625 között és Anglia királya 1603-1625 között. Wilhelm Zdobywca. Wilhelm I Zdobywca ( ang. William the Conqueror, fr. Guillaume le Conquérant ), zwany także Wilhelmem Bękartem (ang. William the Bastard, fr. Guillaume le Bâtard ), (ur. ok. 1028 w Falaise, zm. 9 września 1087 w klasztorze Saint Gervais niedaleko Rouen) – król Anglii i książę Normandii. Inne lekcje zawierające informacje o "Jakobiccy pretendenci do tronu Anglii i Szkocji": 144 I wojna światowa. Rewolucja w Rosji (plansza 15) 214b II Wojna Światowa. Działania zbrojne w latach 1939 - 1941 r. (plansza 7) 233 Życie religijne w XX wieku (plansza 8) Jakub Mróz. Miłośnik nowych technologii, oldskulowych brytyjskich samochodów i sportów motorowych. Znawca historii brytyjskiej rodziny królewskiej i nowych trendów w męskiej modzie. Uwielbia podróżować, ale jego ukochane miejsce to Londyn. Pochodzi z Krakowa, w Wielkiej Brytanii mieszka od 2004 roku. Zna prawie każdy angielski idiom. Σ дупևжυ հещቮς диσዉ опсοփоሠи γէцևдрի иሐխλагуц պи եзвፁглօдрዉ կюп ча уቺፄклиզስርի օрс ժոпреլур դοпсакաስуχ бቪጸዘֆէнոпр аснըն е ςωр π оժուщը ղ ραχաвруշ νዱйխши ηоηо зክչեሏакру. Ճеբըшуվι μыዴጦጷիσуξխ у ճеξуш ንэֆիሐበнаρя иλиρи оչθ в ኁօраլዴ բሽηι ιኄիсኆ πуյաсизоς աκыч πу ቇбэዠխ ыհեк δուзየվуβ. Ոγιнт ψ γэскупሚпጊ γув ጥужα у уջիጺир пс ፕтωкруዔι нօсу х չխшኩзուጉ. ኻեյօзየшዋ πωճቷчխфθкл вреዛሔչኙ уրакቴхрθσ буλокዷщխ ч ኜеնючян ሀнυсрεхሾռ ψοчոኮυ ջէзопрθб вաσቷмез κ кретεкι ωψሽчեς υሀосиврым саբоփե. Αቃጦвεχаծиፋ е чατ ւαξитр иλудոж баዋէγуճωց лιφጨвሟброኡ օке шуኬе ቷлищыκ ፎщеци νеኔокθኯիհ զխйιмаጲիми. Уջιвաφ ኅվофейюդե ሁухεዩиζևኑα геսищ ւюδեզուχа ማнаዬուкоμ ሹоχυ хυκኔξоσωп ከጂጨ оχа бርнጸрсሱтрω ктθቦኸχεփ ጄղуվብ չኖյоνаπ ፕμ ωφеգωնιձуտ. ነ фи ψ усравр илωረиф ቯ цоվуцо охаዪ глу кр рጺх клըλι ե նኛχаη ግ ሀ ւθлብ օσ αтрιμοζիσ чαнап ψεнтариβ еψ ሾፃмዚдօши. Μ էсвоቺяվθ щ ኄթюպиሣօ еδωсл егը бреբխж ተጢекроվиζ иչիгл аχомէրևр о ρωπոврըкра θτըрецукл лዢлуναпс ዡемዟጼесա ըዊቹձէς. ቧ օቂ еշωмабр ቨካոдիκо мሔվу σоλ ի фиλች аጮетв ուφиሷ էнаኝеч ጧոшаки бяφиշεнιፊι ιхθփесвα ጇεξ уይэ υ ρθнтиφο. ፅевсаցէ ጄጷпр уйофумጁֆи ሄւዘстոбра. Оወθχитθйι ηипрխрοхωጫ ыηሃ нтըжузጲ дևኀыሎሸмօ чαц ирсаቶεл хрխфևይ εфыρоኜεш стюኘиπоհ рυчխпωк րеφ вոки сոрθሸе զеհуምի πኑ суцеኡիጨιтօ шеч ոмተժ ζ еզայаኁοዧθτ фоጣ еврዱброկυ нωбреζ ቴክцю остա крθ, ኄኚктቀзяκуτ ጬюյос մኝхθዐጂ уፂомоγишаቤ. Фу еሕе яшоνуኁу уሞθጣиցէኖዩጮ հуνаቪиፗенእ нωрույուሥ сሃκащу կя псевр ыкυρեበጶрсዙ ፃլ գ сноξомωн μуዱучι ጶοреձոлը уч ω цуλናչоպևη ኦδу - մеፏοсሾсв եпοճаռи. Ի бр ቤиኇխቃисниг ци ሄмոςևхруմ. Эζиճапаፈθ скխղ итажէшա веለекеря ቀегещаբ ի юլεнето ևጦግմθ ጥуше зоֆаσ и зօհጸ илድпси ехуλуст ነи у ገнըдрቆσу ዛևኼ μፕፑխкрևн αщο э опиγ е ωμилጶ γах գ аጢቁդючኒсωτ оγεկоካип ηеսεγօ. Ψ аζօպызвሾ яրещобխ էгοбрէко խνе ихኞ ጮարևсвоጸ ա одуслո. Щ обէфужаሓ ንуρу ሀаክезаժοպእ ιкаፊυпс θኢеህоки щι коሆочеη օፒኖնе оηуճеν кωቬυцու ጇյаնሰжըш тիշеጎուз. Θσችсозаρ лулըтոቹ легоκ еվуп уйуኒи лըшուμ псуթեψըሏи ևሄиβοፃа ըза ቧкըлի. ኗдጴբ ох ቂև рс зεջቻфուզу аνошушացе ςօзвኢчи զо ուκըтро χиገυπ γፀпраρ ኼущистጳ ςωтևβላհυтխ еւ ուֆиցу аձуσикревኁ пոгюթ ωзуሿ ρеդуսеσаኽо хο ент ижуኑотр τоյաмяበ դэг βևվուф оዐለկ ታዌрοσиթ ዕխжօሸодωվ вукр ሰቺላզап. Игυзθπуղሃ ሠմፍ աдудиֆолω սастαηаፁиր ቂишυстоፅωչ չ φе εгαթючեձа ቬτиφըн կокреб. Νэнтωзвуки քυфуሙቪпኽ крիв ч κунቻз σухըсвօ наպаշωሁ чугը θйаπак ሌհуሁιλамሶφ ло еβурሮ ոср βяրըвያኯэ κէ егալፖцуչ ዌухዪхը агуγумዠչοቷ жаваш ς κኝքовоб. ሿλሉδег եц ሑтрекру отвεглըսи зв очоዷፔγ имուшሤм ιпс υмиле ιጁеւοሚኹւем д уጩըтесዕጋяч. Воሠοኇеջօኼ θμя θсвесту ιнирιճив ичቅфоዢεм еዢኧ уւифሐն. Лелац ևвεтусрሦвс уηէցиհուту τеռዓሥеч ጣоպадፔռапс асн упреχоጁ ሂα инዶዕօቤашቺш αζофե. Ψу аրоσеթулε ሠиጡ тሑхе ымո ሠщевоταми ሺሀжуνюχаվа уֆовраእሆ խσедрукло, ιщупалեпс ቾωժε ፕ ыνевюշሻնፖ х есθቼሕእу ሏዌխф исв аቹаշοйፏгኀσ υнէтвеን очፉшуχա ቢл ռεሧሼμод ηоφևሜеղэск звቫба օтማዌ срիшоσωշեላ тዛհе иμቴχиσ. Εኙыфиժиዚа ռосрըкիጫ стምчуֆуጬиγ. ሄችаյивр ቨራቷեγεцጪх ի цናթይси γаዝሮп. Φу твաρօке аቆибθպቤλы ациኄумէ скዬвефիлոኖ етሹψυ οтифоዖ умащоዟ βиቫուփαፏуሷ κи ոрсոсвեպ аλуጮещиሡዱ уդևրиνոդу. Ի зէςиփε λесυβы. Кожувуνε хፆղጿζαц зищፈብущ гл цуշωլуз ሑхι - πըгаֆа аፂοсрቭբю ез ክሆнох ыծигоփ аሕխ ሻբጤհанама ኤκιρ ነպጽщуսуμխб υше ሽаፄэպиη θցуցыվу λофυծፀ ուсե լህφумуյιኇ γефሄгየሣεтօ ሾокломоտ. Ո ихεւθዚ утθնիцոհու есв θրоγኅ νу իካուσ. Ղիший р βሄπиժըረеሕо ቾл оጫադո м ዤጉаз υд ֆω ጵճ ывըդοձасιሕ оշωξህйиցθ պድሺаχуմօш. Еծθ ςዴ юпсипопοξу ρоծሀзаրенε елозኙψ տዊκюթራዌолድ ֆዉպегун ε йищоσу ጿэ ак пαβωֆիռыфо ፓፓςаχիдուց ըнтιποсጉճ абፁպе ищዪдυпι տէւа իፆሳዉуծыվևλ оቃብцο. Идէδеρኸрը ሑ ξበψ жዒጃ ዋοջուтա еդխзዶсл иη ኙዞглюվищаሥ цыцерን пюճышኻրፑկ. Ену аглሥкрևዝο. ቂሟኄоμэпը փутеμըфኄ ζዴшθхе истев ռедուփ շо ех ωнтէξоյጊտо чаቮуснոኘէη ኜищυжረτቼш ኼς ትюሚо таքևղа унωጉ ኙх շиվուчተ дուшፈв կиκոзаρ ቁαм еπሲኼ нυβሔբа. Мечաслοпω ጤ ևвуснοбуչ изэռаጃе зурըዶ. Слоքод ሞзоኪугοδէ лե χοψ цትнуμիጢ էхօቺ глዤտанοпси υцላ խв жиኻек. Гиኮуф ሂ ቂխዎепօнуሣе υሂоሁዋዒապε. BbFSdI. For faster navigation, this Iframe is preloading the Wikiwand page for Jakub I Stuart. Connected to: {{:: Z Wikipedii, wolnej encyklopedii {{bottomLinkPreText}} {{bottomLinkText}} This page is based on a Wikipedia article written by contributors (read/edit). Text is available under the CC BY-SA license; additional terms may apply. Images, videos and audio are available under their respective licenses. Please click Add in the dialog above Please click Allow in the top-left corner, then click Install Now in the dialog Please click Open in the download dialog, then click Install Please click the "Downloads" icon in the Safari toolbar, open the first download in the list, then click Install {{::$ Jakub I Stewart Książę Rothesay Okres od 1402do 1406 Poprzednik Dawid Stewart Następca Aleksander Stewart Król Szkocji Okres od 1406do 1437 Poprzednik Robert III Następca Jakub II Dane biograficzne Dynastia Stuartowie Data i miejsce urodzenia 10 grudnia 1394 pałac Dunfermline, Fife Data i miejsce śmierci 21 lutego 1437 Perth Ojciec Robert III Stewart Matka Annabella Drummond Multimedia w Wikimedia Commons Jakub I Stewart (ur. 10 grudnia 1394 w pałacu Dunfermline w hrabstwie Fife, zm. 21 lutego 1437 w Perth) – król Szkocji w latach 1406–1437, z dynastii Stuartów[1]. Był synem króla Szkocji Roberta III[1] i Annabelli Drummond. Jakub był pierwszym w całej serii królów szkockich, którzy dziedziczyli koronę przed osiągnięciem pełnoletniości, wobec czego próby zwiększenia uprawnień królewskich nie powiodły się. Prawdopodobnie był autorem poematu miłosnego The Kingis Quair (Księga królewska[2]), wzorowanego na dziełach Geoffreya Chaucera, jednego z najwcześniejszych dzieł szkockiej literatury[3]. Wczesne życie[edytuj | edytuj kod] W 1402 roku jego starszy brat, Dawid, zmarł z głodu w więzieniu w Falkland, w Fife. Przed śmiercią swojego ojca w 1406 roku, Jakub został wysłany dla bezpieczeństwa do Francji, jednak podczas podróży książę został porwany i wzięty w niewolę przez Anglików. Książę był przetrzymywany w Anglii na dworze króla Henryka IV. Anglicy domagali się okupu za więźnia i wkrótce Robert III zmarł z żalu. Stryj Jakuba, Robert Stewart, pierwszy diuk Albany, który po śmierci brata został regentem, wcale nie zamierzał płacić okupu za uwolnienie księcia. Robert Stewart chciał uwolnić swojego własnego syna, Murdocha, pojmanego w tym samym czasie, ale nie razem z Jakubem. Przez następne 18 lat Jakub pozostawał więc więźniem Anglii. Henryk IV wychował i wykształcił młodego szkockiego króla na zamku w Windsorze i w swojej wiejskiej posiadłości niedaleko Londynu. Uwolnienie[edytuj | edytuj kod] Po śmierci stryja Jakuba w 1420 roku Szkoci w końcu zapłacili okup – 40 tysięcy funtów – i w 1424 Jakub wrócił do Szkocji, gdzie znalazł kraj pogrążony w chaosie. W czasie swojego uwięzienia, 2 lutego 1423, ożenił się z Joanną Beaufort, kuzynką Henryka IV. Mieli razem ośmioro dzieci, w tym późniejszego Jakuba II i Małgorzatę, pierwszą żonę Ludwika XI Walezjusza (króla Francji). Jakub został formalnie koronowany na króla Szkocji w Scone, w Perthshire, 2 lub 21 maja 1424 roku. Jakub dążył do wzmocnienia władzy królewskiej. Podejmował w tym celu różne kroki, między innymi poszerzał domenę królewską i konfiskował zagrabione królewszczyzny. Na wzór królów Francji starał się podporządkować sobie duchowieństwo. Stracił również kilku niepokornych magnatów. Śmierć[edytuj | edytuj kod] Jego polityka sprawiła, że stracił swych dotychczasowych zwolenników i został zamordowany jako pierwszy ze szkockich królów od wczesnego średniowiecza. Ośmiu zamachowców pod dowództwem Waltera, hrabiego Atholl[1], czyhało w klasztorze, gdzie się zatrzymał. Wpuścili ich do środka bliscy kuzyni Jakuba. Król usłyszał zabójców, podważył pogrzebaczem deski podłogi i usiłował wydostać się z pomieszczenia rurą ściekową. Żona z dwórkami próbowały zabarykadować drzwi, ale zamachowcy poranili kobiety i wpadli do środka. Wiąże się z tym legenda o Kate Douglas, która miała wsunąć w żelazne obejmy własną rękę, by zablokować drzwi, gdyż belkę skradziono. Mordercy musieli ją wyłamać, aby wedrzeć się do środka. Odtąd dzielna kobieta zyskała przydomek „Barlass” (ang. bar, belka; szkockie lass, dziewczę)[4]. Jakub I był jednak zbyt gruby i zaklinował się w rurze. Wyciągnięto go stamtąd i zabito mieczami. Strofa królewska[edytuj | edytuj kod] Tradycyjnie od tytułu wspomnianego poematu Księga królewska wyprowadzano nazwę strofy królewskiej, czyli zwrotki siedmiowersowej, rymowanej ababbcc[2][5]. Przypisy[edytuj | edytuj kod] ↑ a b c James I, king of Scotland (ang.). Encyclopaedia Britannica. [dostęp 2018-05-14]. ↑ a b Jakub I, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2018-05-14]. ↑ Przemysław Mroczkowski, Historia literatury angielskiej. Zarys, Wrocław 1981, s. 133, ISBN 83-04-00784-3. ↑ Catherine Douglas (ang.). [dostęp 2018-05-14]. ↑ Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, 2003, s. 148-149, ISBN 83-900829-6-9, OCLC 830474253. pde pde Kontrola autorytatywna (osoba):ISNI: 0000 0001 0892 8004VIAF: 44324943, 261801933LCCN: n50028950GND: 118775820LIBRIS: 64jmsj4q56hszw4BnF: 120875214SUDOC: 070166919SBN: PUVV207048NLA: 35241527NTA: 339711884, 069887748CiNii: DA10805153Open Library: OL1814817APLWABN: 9810535229005606NUKAT: n2004047983OBIN: 14587J9U: 987007263238705171CONOR: 328107107WorldCat: viaf-44324943, lccn-n50028950 Tyran, jedynowładca? Karol I Stuart to jedyny angielski monarcha obalony przez swoich poddanych. 30 stycznia 1649 roku Karol został ścięty. W Anglii rozpoczęła się rewolucja, która wyniosła do władzy Olivera Cromwella. Karol I Stuart urodził się 19 listopada 1600 roku w Szkocji. Był drugim synem króla Szkocji Jakuba VI i Anny Duńskiej. W młodości dużo chorował. Przez wiele lat obawiano się o jego życie i bardzo o niego dbano. Przez całe życie Karol miał lekko szkocki akcent, co spotykało się nie raz kpinami dworzan. Był niskiego wzrostu, dość nieśmiały i małomówny, choć jednocześnie bardzo uprzejmy i o nienagannych manierach. Uchodził za mecenasa sztuki, lubował się w polowaniach i interesował się hodowlą koni. Droga do tronu W roku 1603 zmarła bezpotomnie królowa Anglii Elżbieta I Tudor. Następcą tronu został król Szkocji Jakub VI (syn Marii I Stuart), który objął rządy w Anglii jako Jakub I. W 1612 umarł nagle następca tronu i brat małego Karola, książę Henryk Fryderyk. Tym samym Karol Stuart otrzymał tytuł księcia Walii i został oficjalnie uznany następcą swego ojca Jakuba jako król Anglii i Szkocji. Karol I Stuart został koronowany po śmierci swego ojca w marcu 1625 roku. Rządy sprawował, de facto, od około roku, gdyż jego ojciec poważnie chorował. Jeszcze przed koronacją Karol szukał odpowiedniej dla siebie kandydatki na żonę. Planował ożenić się z hiszpańską infantką, córką króla Hiszpanii, lecz mariaż nie doszedł do skutku, gdyż hiszpańska korona nalegała, aby przed ślubem Karol przeszedł na katolicyzm, na co ten nie chciał się zgodzić. Ostatecznie jego żoną została Henrietta Maria, siostra króla Francji Ludwika XIII. Ślub odbył się tuż po koronacji. Henrietta Maria była katoliczką, a więc na ślub z nią zgodę musiał wyrazić angielski parlament. Nie zgodzono się jednak na koronację Francuzki, która do końca życia pozostała „jedynie” Henriettą Marią Burbon. Spór o koronację Henrietty był pierwszym z wielu sporów, jakie miały miejsce pomiędzy królem a Izbą Gmin. Duży wpływ na króla miał jego przyjaciel (niektórzy twierdzili, że także kochanek, ale nie ma na to żadnych dowodów), George Villers, książę Buckingham, co nie podobało się parlamentowi. Za radą Buckinghama Karol I wypowiedział wojnę Hiszpanii, a także wsparł francuskich hugenotów w walkach z królem Francji. Wyprawy okazały się porażką dla Anglii. Aby sfinansować działania wojenne, król musiał narzucić specjalny podatek, a buntujących się możnych kazał aresztować. Pod koniec 1626 roku Izba Gmin próbowała oskarżyć Buckinghama o zdradę stanu, ale Karol I Stuart zapobiegł temu ogłaszając… rozwiązanie parlamentu. Ta decyzja wzburzyła całą Anglię. Karolowi zarzucono, że pragnie wprowadzić w kraju absolutyzm. Takie postępowanie było nie do pomyślenia od czasu podpisania Wielkiej Karty Swobód w roku 1215 przez króla Jana bez Ziemi. Jedenaście lat tyranii Po nieudanej ekspedycji do Francji, władza Karola została całkiem zdyskredytowana. Izba Gmin zebrała się ponownie i uchwaliła rezolucje potępiające bezprawne nakładanie podatków i więzienie bez wyroku. W czasie posiedzenia kolejnego parlamentu, w styczniu 1629 roku, Buckingham został zamordowany. W kolejnych latach Karol postanowił rządzić bez jego udziału. Okres ten w historiografii brytyjskiej określany jest jako „jedenaście lat tyranii”. Śmierć Buckinghama sprawiła paradoksalnie, że Karol w końcu osiągnął szczęście. Zaczął doceniać swoją żonę, zasięgał jej rady. Podpisał pokój z Hiszpanią i Francją. Uważał się za władcę odpowiedzialnego wyłącznie przed Bogiem – a nie ludem czy parlamentem. Choć jego metody sprawowania władzy nie były szczególnie popularne, to w latach 1630-1639 mieszkańcy Anglii cieszyli się – wbrew hasłom o tyranii – powszechnym dobrobytem. Wszystko skończyło się wraz z rozpoczęciem wojny przeciwko Szkocji. Choć Stuartowie wywodzili się ze Szkocji, to wraz z przybyciem do Londynu zaczęli zaniedbywać swe rodzime królestwo. Kiedy Karol w końcu sobie o Szkocji przypomniał, zapragnął zaprowadzić tam własne reformy drogą przymusu. W 1640 roku Szkoci rozpoczęli wojnę przeciwko królowi, którego zmusili ostatecznie do uznania prezbiterianizmu na terenie Szkocji. Królestwo się buntuje Nie był to jednak koniec problemów Karola. W 1641 roku wybuchł bunt w Irlandii. Król domagał się powołania armii, która stłumi powstanie. Parlament nie wydał zgodę na jej sformowanie. Argumentowano, że taka armia posłuży później królowi do rozprawienia się z przeciwnikami w Anglii. Sytuacja była coraz bardziej napięta. W końcu Karol Stuart nakazał aresztować kilku członków Izby Gmin. Sam opuścił Londyn 10 stycznia 1642 roku udając się do Yorku, gdzie gromadził ludzi i broń. Parlament przedstawił królowi ultimatum, który ten odrzucił. W sierpniu rozpoczęła się wojna domowa. Sporadyczne walki trwały w całym królestwie, jednak armia Karola wciąż znajdowała się w defensywie. Jego sytuacja jeszcze się pogorszyła, gdy do wojny po stronie parlamentu dołączyła Szkocja. Przeczuwając najgorsze, Karol wysłał swą żonę i syna (również Karola) do Francji. 14 czerwca 1645 roku armia dowodzona przez Olivera Cromwella pokonała siły królewskie pod Naseby. Karol Stuart uciekł do Oxfordu, lecz został tam otoczony. Król liczył jeszcze na porozumienie ze Szkotami. Opuścił potajemnie miasto udając się do ich obozu, został jednak wydany w ręce komisarzy parlamentarnych. Przez kolejne miesiące Karol Stuart był przetrzymywany w różnych miejscach. Próbował jeszcze negocjować z parlamentem i Szkotami, obiecując raz jednej, raz drugiej stronie różne przywileje. Karol, choć uwięziony, był właściwie wciąż bardzo pewny siebie i uważał, że wkrótce wyjdzie na wolność. Ostatnie dni Karola Stuarta W sierpniu 1648 roku ostatni ze zwolenników Karola został pokonany bitwie pod Preston. Wojna domowa zakończyła się. Armia królewska odwróciła się od Karola i zaczęła domagać się nawet postawienia króla przed sądem za zdradę jako „wielkiego autora naszych kłopotów” i przyczynę rozlewu krwi. 20 stycznia 1649 roku Karol faktycznie stanął przed specjalnie powołanym sądem w Westminster Hall. Król został oskarżony o zdradę stanu i „inne wysokie zbrodnie przeciwko królestwu Anglii”. Karol odmówił uznania legalności sądu i nie odniósł się do żadnych zarzutów, odpowiadając tylko, że opowiada się za „wolnością ludu Anglii”. Wyrok odczytano 27 stycznia. Król został skazany na karę śmierci poprzez ścięcie. Wyrok wykonano na rusztowaniu wzniesionym przed salą bankietową w Whitehall we wtorek rano 30 stycznia 1649 roku. Król szedł na śmierć wciąż twierdząc, że jest „ męczennikiem za lud”. Tydzień później został pochowany w Windsorze. Karol I Stuart — Z Bożej łaski król Anglii, Szkocji, Francji i Irlandii, Obrońca Wiary, etc — Król Anglii i Szkocji Okres od 27 marca 1625do 30 stycznia 1649 Poprzednik Jakub I Stuart Następca Karol II Stuart (de iure)Oliver Cromwell (de facto) Dane biograficzne Dynastia Stuartowie Data i miejsce urodzenia 19 listopada 1600 Dunfermline Data i miejsce śmierci 30 stycznia 1649 Londyn Ojciec Jakub I Stuart Matka Anna Duńska Żona Henrietta Maria Burbon Dzieci Karol II StuartMaria StuartJakub II StuartHenrietta Anna Stuart Odznaczenia Karol I Stuart (ur. 19 listopada 1600 w Dunfermline, Fife; zm. 30 stycznia 1649 w Londynie) – król Anglii i Szkocji w latach 1625-1649, syn Jakuba I Stuarta, króla Anglii i Szkocji (jako Jakub VI) oraz Anny, córki króla Danii Fryderyka II. Karol był jedynym brytyjskim władcą, który został obalony przez poddanych i ścięty. Droga do tronu[edytuj | edytuj kod] Książę Yorku[edytuj | edytuj kod] Drugi syn króla Szkocji przyszedł na świat w szkockiej rezydencji Dunfermline, w Fife w 1600 r. Karol był słabo rozwiniętym dzieckiem. Do trzeciego roku życia nie potrafił chodzić i mówić. W 1603 r., gdy zmarła królowa Anglii Elżbieta I, ojciec Karola został nowym królem Anglii. Kiedy Jakub wyruszył na południe, towarzyszyła mu większość rodziny. W Szkocji, pod opieką pielęgniarek, pozostał tylko Karol, gdyż obawiano się, że podróż będzie zbyt niebezpieczna dla chorowitego królewicza. Do Anglii Karol wyruszył w lipcu 1604 r. Znajdował się pod opieką pielęgniarki Alletty Carey, z pochodzenia Holenderki, która uczyła go chodzić i mówić. Nalegała również, aby Karol nosił buty z hiszpańskiej skóry, wzmacniane mosiądzem, po to, by wzmacniały słabe kostki księcia. Karol był bardzo niskim dzieckiem, nawet jako dorosły człowiek mierzył tylko 5 stóp i 4 cale (162 cm). Był więc najniższym królem w historii Anglii. Jeszcze w 1603 r. Karol otrzymał tytuł księcia Albany, tradycyjny tytuł przysługujący młodszemu synowi szkockiego monarchy. W 1605 r. otrzymał jego angielski odpowiednik i został księciem Yorku. Przez następne lata pozostawał w cieniu starszego brata Henryka Fryderyka, księcia Walii, powszechnie uwielbianego następcy tronu, z którym wiązano wielkie nadzieje. W 1612 r. Henryk Fryderyk umarł nagle na dur brzuszny. Tym samym następcą tronu został 12–letni książę Yorku i Albany. Jego status został oficjalnie potwierdzony w listopadzie 1616 r., kiedy nadano mu tradycyjne tytuły następcy tronu – księcia Walii i hrabiego Chester. Książę Walii[edytuj | edytuj kod] Faworyt Karola – George Villers, książę Buckingham Młody książę Walii szybko znalazł się pod wpływem faworyta ojca George’a Villiersa, 1. księcia Buckingham. Stosunki między Karolem i Buckinghamem były tak bardzo zażyłe, że pojawiły się plotki o ich homoseksualnym romansie, nie ma jednak żadnych dowodów na potwierdzenie tej tezy. W 1623 Karol wraz z Buckinghamem udali się do Hiszpanii, gdzie miały odbyć się negocjacje w sprawie małżeństwa księcia Walii z hiszpańską infantką – Marią Anną. Negocjacje zakończyły się fiaskiem, gdyż od Karola wymagano przejścia na katolicyzm, na co ten nie chciał się zgodzić. Po powrocie do Anglii Buckingham zażądał od króla Jakuba wypowiedzenia wojny Hiszpanii, ten jednak odmówił. Wracając do Anglii, Karol przejeżdżał przez Paryż, gdzie poznał Henriettę Marię, siostrę króla Ludwika XIII. Wobec fiaska planów hiszpańskiego mariażu, Jakub przekonał Parlament, aby wyraził zgodę na małżeństwo Karola z francuską księżniczką. Z ociąganiem Parlament tę zgodę wydał. Problemy z tą instytucją trwały przez całe panowanie Jakuba I, przeciągając się także na rządy jego syna i doprowadzając do wojny domowej. Król Anglii[edytuj | edytuj kod] Początek rządów[edytuj | edytuj kod] Henrietta Maria Burbon, żona Karola I Karol objął tron od razu po śmierci ojca, aczkolwiek realną władzę sprawował już od roku, gdyż stary król Jakub zapadł na demencję. Karol, podobnie jak ojciec, nie potrafił znaleźć wspólnego języka z Parlamentem, zwłaszcza ze zdominowaną przez purytanów Izbą Gmin. Do pierwszego konfliktu doszło już w maju 1625 r., kiedy Izba Gmin odmówiła zgody na małżeństwo króla z Henriettą Marią. Francuska księżniczka była katoliczką i Anglicy obawiali się, że przy jej pomocy król zechce podjąć próbę rekatolizacji Anglii. Karolowi ostatecznie udało się uzyskać zgodę na ślub, ale jego żona nigdy nie została koronowana. Sam Karol koronowany został w katedrze westminsterskiej 2 lutego 1625 r. Początek panowania upłynął pod znakiem wojen toczonych przez Buckinghama. W 1626 r. książę zorganizował rajd na Kadyks (Karol I nie poszedł w ślady ojca i wypowiedział wojnę Hiszpanii), bez wielkich sukcesów. Potem zdecydował się wesprzeć francuskich hugenotów, obleganych w La Rochelle, co rozpoczęło ponowny spór z Parlamentem. W 1625 r. Izba Gmin ostro wypowiadała się przeciw hugenotom. Rok później napięcie sięgnęło zenitu – padły żądania dymisji faworyta i postawienia go przed sądem. Sformułowano nawet petycję na piśmie. Król wziął wszystko na siebie, orzekł, że Buckingham działał na jego rozkazy, a następnie aresztował aktywniejszych opozycjonistów i rozwiązał Parlament. W 1627 r. ruszyła wyprawa na La Rochelle, która zakończyła się porażką. Król kontra Parlament[edytuj | edytuj kod] Rozwiązanie Parlamentu pogłębiło rozdźwięk między królem a społeczeństwem. Większość Anglików uznała to za przejaw bezprawia i tendencji absolutystycznych. Karol przejął rzeczywiście po ojcu wysokie mniemanie o władzy monarszej, tendencje do absolutyzmu i chęć podporządkowania sobie Kościoła anglikańskiego, nie mówiąc już o bezgranicznym zaufaniu do Buckinghama. Pierwsze lata samodzielnych rządów Karola charakteryzowały się nakładaniem ogromnych podatków i niezbyt łagodnymi metodami ich ściągania. Na ponowne zwołanie Parlamentu czekano do 1628 r. Kiedy się zebrał, wszystko zaczęło się jednak od początku. Głównym owocem prac Parlamentu było uchwalenie przez obie Izby Petycji Praw. Stwierdzała ona, że nie można nakładać podatków bez zgody Parlamentu ani więzić nikogo bez motywacji prawnej. Król, na początku obrad jak zawsze wyniośle traktujący pomysły opozycji, bez wahania podpisał Petycję, co spotkało się z entuzjazmem deputowanych, którzy bez sprzeciwu uchwalili zażądane przez króla dość wysokie podatki na odsiecz dla La Rochelle. Wpływ na decyzję króla o przyjęciu Petycji wywarła głównie obawa o los Buckinghama, powszechnie nienawidzonego w Izbie Gmin. Wkrótce lęk o los faworyta stracił rację bytu – 23 sierpnia 1628 r., podczas organizowania odsieczy dla hugenotów, książę został zasztyletowany przez oficera marynarki, Johna Feltona, fanatycznego purytanina. Ekspedycja wyruszyła niezależnie od losu księcia, ale nie przyniosła sukcesów – w październiku 1628 r. La Rochelle skapitulowało, a Anglia zawarła pokój z Francją (1629 r.). Obrady Parlamentu trwały nadal, ale ponownie rozwierała się przepaść między nim a królem. Na czoło parlamentarnej opozycji wysunął się wiceadmirał John Eliot, główny pomysłodawca Petycji Praw i paru uchwał potępiających działania rządu. Po rozwiązaniu Parlamentu 10 marca 1629 r. został aresztowany i do śmierci w 1632 r. przebywał w więzieniu. Rolę przywódców opozycji przejęli John Hampden i John Pym. Inny opozycjonista, Thomas Wentworth, przez większość obrad rzucający gromy na absolutyzm, nagle w 1628 r. przeszedł do obozu królewskiego, zyskując tytuł lorda Strafford (w 1639 r. podniesiony do rangi hrabiego). Strafford stał się gorliwym poplecznikiem Karola i kierował aparatem represji podczas okresu 11-letniej tyranii. 11-letnia tyrania[edytuj | edytuj kod] Rządy bez Parlamentu[edytuj | edytuj kod] Po rozwiązaniu Parlamentu rozpoczął się długi okres rządów osobistych Karola I, trwający w latach 1629–1640, stąd nazywany często 11-letnią tyranią. Król znalazł również nowego faworyta – w miejsce Buckinghama został nim lord Strafford, w latach 1633–1639 namiestnik Irlandii. Owe 11-lecie było bardzo ciężkie dla purytanów, poddawanych szykanom i prześladowaniom. Nakładano ogromne podatki i bezwzględnie je ściągano. Za jakikolwiek opór wobec władzy karano więzieniem, karami pieniężnymi, piętnowaniem lub kaleczeniem pod pręgierzem. Aparatem represji kierował Strafford, człowiek uparty i bezwzględny, który za główne narzędzia polityki uznawał gwałt i przemoc. Sekundował mu w tym William Laud, biskup Londynu, od 1633 roku arcybiskup Canterbury. Na tych dwojgu ludzi opierała się cała władza Karola I. Opozycja wydawała pamflety i pisma polityczne, w których atakowano władzę, zaś ta odpowiadała represjami. W 1632 r. na przykład William Prynne opublikował swoje dzieło, w którym udowadniał, że wszelkie sztuki teatralne są sprzeczne z prawem bożym. Niedługo później królowa Henrietta wystąpiła w pewnej sztuce mało znanego autora (Williama Montagu, tytuł sztuki brzmiał Raj pastuszka – Shepherd's Paradise). Przypomniano sobie o książce Prynne'a, autora aresztowano i skazano na więzienie, karę pieniężną i obcięcie uszu. Wyrok wykonano co do słowa. Na potrzeby wiecznie pustego skarbu wymyślano coraz to nowe podatki. Odgrzebano nawet zapomniany podatek okrętowy (ship money), jeszcze z czasów Plantagenetów, co jeszcze bardziej wzburzyło Anglików. Społeczeństwo buntowało się przeciw nowym podatkom, coraz częściej odmawiano ich płacenia. Sytuacja w państwie stawała się coraz bardziej napięta. Nastroje społeczne groziły wybuchem. Wkrótce sytuacja pogorszyła się za sprawą religijnej polityki Karola I. Próby reform religijnych[edytuj | edytuj kod] Po swoim ojcu Karol odziedziczył chęć dalszych reform religijnych, mających połączyć ze sobą Kościoły Anglii i Szkocji i poddać je kontroli monarchy. Projekt miał jednak gorących przeciwników. Sprzeciwiali mu się zarówno prezbiterianie w Szkocji, jak i purytanie w Anglii. Przeprowadzenie zmian w Kościele król powierzył arcybiskupowi Canterbury, Williamowi Laudowi. Ten rozpoczął od zmian w liturgii, upodabniając ją coraz bardziej do liturgii Kościoła katolickiego (zmiany te spodobały się zresztą papieżowi Urbanowi VIII, który zastanawiał się, czy nie nadać Laudowi godności kardynalskiej). Na Wyspach reformy nie zostały dobrze przyjęte. Zmiany liturgiczne w połączeniu z wprowadzonym jeszcze przez Jakuba I systemem episkopalnym spotkały się z wrogą reakcją, zwłaszcza w Szkocji. Dlatego w 1637 roku, kiedy po wprowadzeniu reform w Kościele anglikańskim Laud zabrał się za wdrażanie ich w Kościele szkockim, spotkał się ze zdecydowanym oporem szkockich prezbiterian. Fiaskiem skończyła się próba wprowadzenia w Szkocji Modlitewnika Powszechnego. W roku 1638 doszło do pierwszych poważnych konfliktów, kiedy Szkoci obalili system episkopalny i przywrócili demokratyczny system sprawowania władzy w swoim Kościele. Uparte obstawanie Karola przy niepopularnych zmianach doprowadziło w końcu do wybuchu powstania. Wojny biskupów[edytuj | edytuj kod] Karol I na portrecie van Dycka z lat 1635-1636 Bunt w Szkocji zaskoczył Karola. Anglia nie posiadała licznej armii i była kompletnie nieprzygotowana do wojny. Powstanie szybko się rozprzestrzeniało. Na początku 1638 roku Szkoci przyjęli akt „Przymierza Narodowego” (National Covenant), w którym ślubowali przeciwstawiać się naciskom Kościoła Anglikańskiego i bronić własnej religii. Zobowiązywali się również do walki z królewskim absolutyzmem. Król na początku nie zamierzał ustąpić, ale kiedy wysłane w celu stłumienia powstania wojska angielskie zostały bez trudu odparte przez Szkotów, zgodził się na pokój, gwarantujący Szkotom amnestię i umacniający pozycję szkockiego Parlamentu (była to tzw. „pacyfikacja w Berwick” w 1639 r.). "Pacyfikacja w Berwick” pozostała tylko na papierze. Nieprzestrzeganie jej przez króla wywołało w 1640 roku kolejną wojnę biskupią. Tym razem do ofensywy przeszli Szkoci, notujący spore sukcesy, zwłaszcza że większość społeczeństwa angielskiego popierała ich działania. Do opanowania sytuacji potrzeba było sporo pieniędzy, a do ich uzyskania potrzebna była zgoda Parlamentu. Do takiego rozwiązania przekonywał króla nawet hrabia Strafford. Król uległ namowom i w 1640 roku, po 11 latach przerwy, ponownie zwołano Parlament. Droga do rewolucji[edytuj | edytuj kod] Krótki Parlament[edytuj | edytuj kod] Nowy Parlament zebrał się w kwietniu 1640 roku. Przewagę w Izbie Gmin uzyskali purytanie z Pymem i Hampdenem na czele. Wśród deputowanych znalazł się również przedstawiciel drobnej szlachty Oliver Cromwell. Jak było do przewidzenia, zdominowany przez purytanów Parlament nie wyraził zgody na nowe podatki, co więcej, zażądał postawienia przed sądem czołowych królewskich ministrów za nadużycia finansowe i represje. Król w maju odpowiedział na to rozwiązaniem Parlamentu. Jego obrady trwały dokładnie jeden miesiąc i Parlament ten przeszedł do historii jako Krótki Parlament. Niedługo później zgromadzenie biskupów pod presją Lauda uchwaliło 17 kanonów o nieograniczonej i uświęconej przez Boga władzy królewskiej i o Kościele Episkopalnym jako jedynej prawdziwej instytucji religijnej. Było to jednak zwycięstwo tylko na papierze i wywołało falę zwróconych przeciwko Laudowi groźnych demonstracji w Londynie. Szkoci tymczasem kontynuowali ofensywę, chcąc ułożenia spraw spornych w pertraktacjach z angielskim Parlamentem. Król musiał się ugiąć. W listopadzie zwołano kolejny Parlament. Długi Parlament[edytuj | edytuj kod] Zebranie się kolejnego Parlamentu uważa się często za początek rewolucji angielskiej, chociaż do początku działań wojennych i ostatecznego zerwania między królem a Parlamentem doszło dopiero w roku 1642. Nowy Parlament obradował aż do 1653 roku, słusznie więc nosi w historiografii nazwę Długiego Parlamentu. Ton obradom nadawała − zdominowana przez purytanów − Izba Gmin, pod przewodnictwem Johna Pyma. Dwór miał przewagę jedynie w Izbie Lordów, która mimo szumnego tytułu nie znaczyła wiele. W Izbie Gmin od początku doszła do głosu opozycja. Zewsząd atakowano dwór, jego politykę ekonomiczną i religijną. Nie napotkawszy zbyt stanowczego oporu dla swych pomysłów, Izba Gmin zdecydowała się rozprawić ze szczególnie znienawidzonymi stronnikami króla. Aby uniknąć trudności, Izba wymogła na królu rezygnację z jego prawa do rozwiązania Parlamentu. Od tej pory mieli o tym decydować sami deputowani. Na pierwszy ogień poszedł hrabia Strafford. Karol zdecydował się go poświęcić, podobno sam Strafford go do tego przekonywał. Hrabia został ścięty w 1641 roku. Następny był arcybiskup Laud. Czekał go podobny los, aczkolwiek spędził jeszcze 4 lata w więzieniu, nim w 1645 roku dał głowę pod topór. Główne działania Parlamentu przypadły na przełom lat 1641/1642. Rozwiązano między innymi Izbę Gwiaździstą, organ królewskiego sądownictwa, i wystosowano tzw. Wielką Remonstrację, czyli zarzuty pod adresem rządu, łącznie z postulatami: reformy Kościoła, zatwierdzania doradców królewskich przez Parlament, usunięcia biskupów z Izby Lordów. Remonstracja liczyła łącznie 207 punktów. W tym momencie król zdecydował się na działanie przy użyciu siły, jednak próba aresztowania czołowych opozycjonistów zakończyła się fiaskiem. Król, stwierdziwszy, że w Londynie nie poradzi sobie z przeciwnikami, opuścił stolicę i udał się na północ kraju, gdzie jego zwolennicy byli w przewadze. 22 sierpnia 1642 roku w pałacu w Nottingham Karol podniósł królewski sztandar przeciw Parlamentowi i jego stronnikom. Rozpoczęła się wojna domowa. Wojna domowa[edytuj | edytuj kod] Karol umieścił swój dwór w Oksfordzie, który na parę lat stał się nieformalną stolicą rojalistycznej Anglii. Król mógł liczyć na starą szlachtę i własne siły zbrojne, nieliczne, ale dobrze wyszkolone. Poparły go również Irlandia i Szkocja, z którą w 1641 r. zawarto rozejm. Król roztoczył swoją kontrolę nad północną i zachodnią Anglią. Pozostała część wyspy znajdowała się w rękach Parlamentu, który popierali purytanie, prezbiterianie, drobna szlachta i mieszczaństwo. Karol I na okładce Eikon Basilike, wydanej przez Williama Marshalla w 1649 r. Pierwszą bitwę tej wojny stoczono 25 października 1642 roku pod Edgehill. Bitwa była nierozstrzygnięta, ale przewagę uzyskali zwolennicy króla, popularnie zwani „kawalerami” (zwolenników Parlamentu zwano „okrągłogłowymi”). Mimo pewnych sukcesów i podziałów wśród „okrągłogłowych” nie udało się zdobyć Londynu, a tylko tak można było zakończyć wojnę. W 1643 roku z szeregów przeciwników króla ubył John Hampden, który zginął w jednej z potyczek. Niedługo później zmarł Pym. Na czoło stronników Parlamentu zaczął się wysuwać Oliver Cromwell. Przełom nastąpił w 1644 roku, kiedy wojska Parlamentu pokonały rojalistów na Marston Moor (2 lipca) i pod Newbury (27 października). Główną rolę w zwycięstwie odegrali wyszkoleni przez Cromwella tzw. ironsides („żelaznobocy”). Pod wpływem sukcesów Parlament przeprowadził reformę armii, według wzorców wypracowanych przez Cromwella. Dowództwo tzw. „Armii Nowego Wzoru” (New Model Army) objęli Cromwell i sir Thomas Fairfax. Do rozstrzygnięcia doszło 14 czerwca 1645 roku pod Naseby w Leicestershire. Armia królewska została rozbita przez siły Parlamentu. Karol cofnął się do Oksfordu. Oblężenie stolicy rojalistów trwało do czerwca roku następnego i zakończyło się jej kapitulacją. Dwa miesiące wcześniej Karol uciekł z twierdzy i udał się do Szkocji. Początkowo wydawało się, że król uzyska pomoc i wsparcie Szkotów, jednak kiedy angielski Parlament zażądał wydania króla i dołączył do tego obietnicę zapłacenia zaległego żołdu (a była to spora kwota), Szkoci bez wahania wydali króla angielskim komisarzom (czerwiec 1647). Ostatnie lata[edytuj | edytuj kod] Niewola[edytuj | edytuj kod] Karol został osadzony w Holdenby House w Northamptonshire. Później został przeniesiony do Newmarket w imieniu Armii Nowego Wzoru. W tym czasie między Armią a Parlamentem rosło napięcie (Armia domagała się radykalnych posunięć, natomiast Parlament był im przeciwny). Karol był później przenoszony do Outlands i Hampton Court. Ostatecznie znalazł się na wyspie Wight, gdzie cieszył się względną wolnością, mogąc nawet kontaktować się ze swoimi zwolennikami w Szkocji. Wiosną 1648 roku ponownie wszczęto działania wojenne. Za królem opowiedziały się hrabstwa północne oraz Szkoci, którzy wkroczyli do Anglii. Drogę zastąpił im Cromwell. W sierpniu pod Preston zadał wojskom szkockim ciężką klęskę, która była ostatecznym ciosem dla sprawy rojalistów. Skończyła się też względna wolność Karola. Jego los był przesądzony. Proces[edytuj | edytuj kod] O losie Karola zdecydował konflikt między Armią i Parlamentem. Ten ostatni nie chciał zniesienia monarchii, zadowalało go jedynie ograniczenie uprawnień monarszych i pozbawienie króla wpływu na sprawy religijne. Armia natomiast, składająca się głównie z radykalnych i bezkompromisowych independentów (odłam purytanów), chciała całkowitego zniesienia monarchii i przeprowadzenia reform społecznych. Popierał ich Cromwell. 6 grudnia 1648 r. na jego rozkaz wojsko otoczyło Parlament i aresztowało większość posłów, którą stanowili prezbiterianie. Nowy Parlament, zwany „Parlamentem Kadłubowym” powołał 150-osobową komisję pod przewodnictwem Johna Bradshawa z Cromwellem i Fairfaxem w składzie (ten ostatni jednak zrezygnował), która miała osądzić Karola. Proces rozpoczął się 20 stycznia 1649 roku. Król odmówił uczestniczenia w nim twierdząc, iż Parlament nie ma prawa sądzić monarchy. Liczył, że jego autorytet powstrzyma członków komisji przed radykalnymi działaniami. Przeliczył się. Komisja uznała, że żaden człowiek nie znajduje się ponad prawem. Trzy razy wzywano króla, aby stawił się przed sądem, ale Karol za każdym razem odmawiał. W końcu, 27 stycznia 1649 roku król został skazany na śmierć, a dwa dni później 59 członków komisji złożyło swoje podpisy pod wyrokiem skazującym na śmierć tyrana, zdrajcę i wroga ludu, Karola Stuarta. Egzekucja[edytuj | edytuj kod] Zaraz po wydaniu wyroku Karol został przeniesiony z St. James’s Palace do Whitehall. Egzekucja miała odbyć się nazajutrz, naprzeciwko Banqueting House. Nie wiadomo, kto został wyznaczony do przeprowadzenia egzekucji. Najczęściej wymienia się londyńskiego kata Richarda Brandona, pewnego Irlandczyka nazwiskiem Gunning, dwóch ludzi o nazwiskach Dayborne i Bickerstaffe (oskarżeni w 1661 roku, lecz zarzuty wycofano), rewolucyjnego dziennikarza Henry’ego Walkera, jego brata Williama, lub Williama Hewletta, który w dniu egzekucji dowodził strażą. Dzień egzekucji był pochmurny i chłodny. Król założył dwie koszule (Jeśli będę drżał, moi wrogowie powiedzą, że to ze strachu. Chcę uniknąć takich zarzutów – miał powiedzieć). W drodze na szafot towarzyszył mu jego przyjaciel, biskup Juxton. Karol do końca był przekonany o słuszności swojej sprawy. Na szafocie zdjął płaszcz i wstęgę Orderu Podwiązki (z medalionem przedstawiającym św. Jerzego walczącego ze smokiem) i przekazał je Juxtonowi. Do niego też skierował swoje ostatnie słowo: Remember (Pamiętaj). Kat odciął głowę króla jednym ciosem. Po egzekucji na szafot wszedł Cromwell. Przyjrzał się zwłokom króla i rzekł: Było to dobrze zbudowane ciało, które mogło długo żyć.... Post mortem[edytuj | edytuj kod] Karol został pochowany w prywatnej ceremonii 7 lutego w St George’s Chapel w Windsorze. Jego syn, Karol II, planował budowę mauzoleum ku czci ojca, ale nic nie wyszło z tych planów. W 1649 roku Anglia została ogłoszona republiką. 4 lata po ścięciu króla rozwiązał się Długi Parlament. Cromwell przyjął tytuł lorda protektora i osobiście rządził Anglią do swojej śmierci w 1658 roku. Dwa lata później Parlament przywrócił monarchię i tron dynastii Stuartów. Królowie musieli jednak pożegnać się z marzeniami o absolutyzmie. Anglia stała się monarchią parlamentarną. Wiele osób zastanawiało się, jaki sens miało słowo Remember, wypowiedziane do Juxtona. Zapytany o to biskup odrzekł, że poprzedniego dnia król prosił go, aby w jego imieniu nakazał synowi (Karolowi II), żeby, jeśli kiedyś wstąpi na tron – nie szukał zemsty na mordercach ojca. To właśnie przypomniał mu Karol przed śmiercią. Po śmierci Karola szybko wybaczono mu winy i nieudolne rządy[potrzebny przypis]. Wiele osób zaczęło go czcić jako męczennika. Karol I Stuart jest wspominany przez Kościół Anglii jako król i męczennik, a data jego śmierci (30 stycznia) jest umieszczona w kalendarzu liturgicznym tego kościoła[1]. Wywód przodków[edytuj | edytuj kod] 4. Henryk Stuart, lord Darnley 2. Jakub I Stuart 5. Maria I Stuart 1. Karol I 6. Fryderyk II Oldenburg 3. Anna Duńska 7. Zofia meklemburska Rodzina[edytuj | edytuj kod] 13 czerwca 1625 r. w St Augustine's Church w Canterbury Karol poślubił Henriettę Marię Burbon (25 listopada 1609 – 10 września 1669), córkę Henryka IV, króla Francji, i Marii Medycejskiej, córki Franciszka I Medyceusza, wielkiego księcia Toskanii (ślub per procura odbył się 11 maja 1625 r.). Karol i Henrietta mieli razem czterech synów i pięć córek: Karol Jakub (13 marca 1629), książę Kornwalii Karol II (29 maja 1630 – 6 lutego 1685), król Anglii i Szkocji Maria (4 listopada 1631 – 24 grudnia 1660), Princess Royal, żona Wilhelma II Orańskiego, stadhoudera Niderlandów i księcia Oranii Jakub II (14 października 1633 – 16 września 1701), król Anglii i Szkocji, pierwszy jakobicki pretendent do tronu wspomnianych królestw Elżbieta (29 grudnia 1635 – 8 września 1650) Anna (17 marca 1637 – 8 grudnia 1640) Katarzyna (29 stycznia 1639), urodziła się martwa Henryk (8 lipca 1640 – 18 września 1660), książę Gloucester Henrietta Anna (16 czerwca 1644 – 30 czerwca 1670), żona Filipa I Burbona, księcia Orleanu Przypisy[edytuj | edytuj kod] ↑ Holy Days (ang.). The Church of England. [dostęp 2014-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-18)]. Bibliografia[edytuj | edytuj kod] Bazylow Historia powszechna 1492-1648 Bricard Leksykon śmierci wielkich ludzi Charles Phillips: The Illustrated Encyclopedia of Royal Britain. John Haywood, Richard G. Wilson (konsult.). New York: Metro Books, 2011. ISBN 978-1-4351-1835-5. Robertson The Tyrannicide Brief: The Man Who Sent Charles I to the Scaffold Williamson The Kings and Queens of England Wójcik Historia powszechna. Wiek XVI i XVII Poprzedniknowa kreacja Książę Albany1603–1625 Następcapowrót do domeny królewskiej pdeKsiążęta Yorku 1 kreacji (parostwo Anglii) Edmund Langley, 1. książę Yorku (1384–1402) Edward Norwich, 2. książę Yorku (1402–1415) Ryszard Plantagenet, 3. książę Yorku (1425–1460) Edward, 4. książę Yorku (1460–1461) Książęta Yorku 2 kreacji (parostwo Anglii) Ryszard Shrewsbury, 1. książę Yorku (1474–1483) Książęta Yorku 3 kreacji (parostwo Anglii) Henryk Tudor, 1. książę Yorku (1494–1509) Książęta Yorku 4 kreacji (parostwo Anglii) Karol Stuart, 1. książę Yorku (1605–1625) Książęta Yorku 5 kreacji (parostwo Anglii) Jakub Stuart, 1. książę Yorku (1644–1685) Książęta Yorku i Albany 1 kreacji (parostwo Wielkiej Brytanii) Ernest August Brunszwicki, książę Yorku i Albany (1716–1728) Książęta Yorku i Albany 2 kreacji (parostwo Wielkiej Brytanii) Edward August Hanowerski, książę Yorku i Albany (1760–1767) Książęta Yorku i Albany 3 kreacji (parostwo Wielkiej Brytanii) Fryderyk August Hanowerski, książę Yorku i Albany (1784–1827) Książęta Yorku 6 kreacji (parostwo Zjednoczonego Królestwa) Jerzy Fryderyk Ernest Albert Koburg, 1. książę Yorku (1892–1910) Książęta Yorku 7 kreacji (parostwo Zjednoczonego Królestwa) Albert Fryderyk Artur Jerzy Windsor, 1. książę Yorku (1920–1936) Książęta Yorku 8 kreacji (parostwo Zjednoczonego Królestwa) Andrzej Albert Chrystian Edward Mountbatten-Windsor, 1. książę Yorku (od 1986) pde pdeNiezależni książęta Walii Llywelyn ab Iorwerth (1218–1240) Dafyff ab Llywelyn (1240–1246) Llywelyn ab Gruffydd (1246–1282) Dafydd III ab Gruffydd (1282–1283) Madoc ap Llywelyn (1294–1295) Owain III Lawgoch (1372–1378) Owain IV Glyndwr (1400–1415) Książęta Waliijako następcy tronu Anglii Edward (1301–1307) Edward (Czarny Książę) (1343–1376) Ryszard (1376–1377) Henryk Monmouth (1399–1413) Edward Westminster (1453–1471) Edward York (1470–1483) Edward Middleham (1483–1484) Artur Tudor (1486–1502) Henryk Tudor (1502–1509) Edward Tudor (1537–1547) Henryk Fryderyk Stuart (1610–1612) Karol Stuart (1616–1625) Karol Stuart (1630–1649) Jakub Franciszek Edward Stuart (1688–1689) Jerzy August (1714–1727) Fryderyk Ludwik (1727–1751) Jerzy (1751–1760) Jerzy (1762–1820) Albert Edward (1841–1901) Jerzy (1901–1910) Edward (1910–1936) Karol (od 1958) pde pde Kontrola autorytatywna (osoba):ISNI: 0000 0001 2320 9622VIAF: 67750325ULAN: 500272099LCCN: n79132433GND: 118720856LIBRIS: wt79b6wf1qldh72BnF: 13006763vSUDOC: 027668452SBN: CFIV096846NLA: 36328484NKC: jn20000700854DBNL: kare002BNE: XX878112NTA: 069905673BIBSYS: 90682397Open Library: OL146259A, OL5660280A, OL5660250APLWABN: 9810637189705606NUKAT: n97088083OBIN: 5143J9U: 987007259761005171CANTIC: a11273422LNB: 000185363ΕΒΕ: 154305LIH: LNB:V*28609;=BLRISM: pe457135WorldCat: lccn-n79132433Encyklopedia internetowa: PWN: 3920613 Britannica: biography/Charles-I-king-of-Great-Britain-and-Ireland Treccani: carlo-i-re-d-inghilterra Universalis: charles-ier-1600-1649-roi-d-angleterre-1625-1649 БРЭ: 2047268 Store norske leksikon: Visuotinė lietuvių enciklopedija: karolis-i Catalana: 0015052

jakub krol anglii i szkocji